Onze vrijwillige bestuurslid Selami Yuksel en Emre Soylu hebben in de vluchtelingenkampen in Bangladesh voedselprogramma gecoördineerd. Hieronder lees je hun ervaringen.

Bangladesh

In het kader van de projecten van onze hulporganisatie reis ik regelmatig naar de ontwikkelingslanden. Onlangs heb ik in het kader van onze projecten Bangladesch, Sri Lanka en Turkije bezocht. In Bangladesh heb ik in de verre binnenlanden waar een enorm te kort is aan schoon drinkwater 54 waterpompen die gerealiseerd is in opdracht van onze organisatie in gebruik genomen, de bouw van een school gestart en voedselprogramma in de vluchtelingenkampen bij Cox’s Bazar waar ongeveer 800.000 Rohingya minderheid bivakkeert gecoördineerd. Hoewel dit mijn 3^e keer was in dit enorm gebied tussen Myanmar en Bangladesh waar honderdduizenden vrouwen, mannen en kinderen onder onmenselijke omstandigheden elke dag moeten strijden voor een hapje eten en schoon drinkwater. Vluchtelingen hier zijn afhankelijk van voedsel die van buiten wordt gebracht. En dat is geen gemakkelijke opgave voor de hulporganisaties die hier in de kampen diverse projecten uitvoeren. Vanuit de stad Cox’s Bazar is er een smal weg waarlangs je van en naar de kampen kan. De weg is extreem druk met vrachtwagens die watertanks en voedsel naar het kampgebied vervoeren, ambulances, militaire voertuigen en hulporganisaties die diverse projecten in het kampgebied realiseren. De afstanden in aantal kilometers hebben hier geen betekenis. Het gaat erom dat je je elke keer weer voorbereidt op een gigantisch lastige reis. Je maakt van alles mee. Om dit werk te kunnen doen moet je mentaal en fysiek erg sterk zijn, je eet, slaapt en rust weinig, je reist veel en binnen het aantal dagen moet je je werk volledig af hebben. De wegen zijn erg slecht, het is er dag en nacht druk, enorme herrie, stof en heel veel uitlaatgassen van de oeroude vrachtwagens en personen auto’s die wel heel CO-2 produceren.

Tijdens het werk in het veld moet je snel kunnen beslissen, schakelen, leiderschap tonen, constant anticiperen, beslissen en handelen. Er is geen ruimte om te twijfelen. Na een vlucht vanaf Schiphol via Istanbul (Turkije) land ik lokale tijd om 05.30 uur op Dhaka, hoofdstad van Bangladesh. Om 7.30 uur hebben wij onze volgende binnenlandse vlucht naar Chittagong. Wij hebben dus iets van 2 uur overstaptijd voor onze volgende vlucht. Gelet op alles wat er bij komt kijken bij zo’n overstap is dit niet veel tijd. Dus vraag ik voor landing aan de stewardess of ik als eerste het toestel mag verlaten. Wij krijgen alle medewerking en mogen na de opening van de deuren het toestel verlaten. Omdat we alleen handbagage en redelijke conditie hebben waren we heel snel bij de paspoortcontrole. Eenmaal bij de paspoortcontrole aangekomen leek plotseling of de tijd stilstond. De slaperige, ongeïnteresseerde traag handelende agenten…; welkom in Bangladesh. Ik weet van mij zelf dat geduld niet mijn sterkste kant is. Dus probeer ik contact met de agent te maken die alle bladzijden van mijn paspoort op zijn gemakt bekijkt. Dit duurt me te lang en kostbare minuten vliegen voorbij. Ik vraag de agent of hij mij kan vertellen hoe ik bij Terminal 2 kan komen, voor mijn vervolgvlucht. Ik weet Terminal 2 wel te vinden, dat is het probleem niet, ik wil oogcontact met de man en hem duidelijk maken dat ik nog een vervolg vlucht heb. In de hoop dat hij haast maakt met mijn paspoort. Na iets van bijna 10 kostbare minuten krijg ik mijn paspoort weer terug waarna we naar Terminal 2 rennen.

Net op tijd halen wij onze vlucht naar Chittagong. Het is een oud en klein toestel. Na een lange vlucht met een behoorlijk toestel voelt dit klein dingetje ineens heel erg anders. Na een vlucht van ruim een uur landen we op het vliegveld van Chittagong. Ik ben opgelucht dat we veilig geland zijn. Want het was echt een oud toestel. We werden opgepikt door de mensen van onze lokale organisatie. Na de bekende ‘welkomst en hoe was jullie reis’ taferelen zijn we aangekomen bij ons verblijfsplek. Dat is een U vormige groot accommodatie met een binnenplein van onze lokale organisatie. Een soort multifunctionele accommodatie met school voor 1500 leerlingen, keuken, eetzaal, schoolklassen en kantoor van de organisatie. Een van de kamers op de begane grond is aangewezen als slaap/werk kamer waar we de komende 7 dagen zullen doorbrengen. Het was inmiddels 10 uur in de ochtend. Wij hebben het programma voor de komende 7 dagen doorgenomen en zijn meteen aan de slag gegaan. Ik heb aangegeven dat ik binnen de dagen die ik in Bangladesh ben mijn werk, dat zijn drie projecten in ver uit elkaar gelegen gebieden 100% tot in detail af moet hebben, dat dit mijn derde keer in Bangladesh is en ik uit ervaring weet welke risico’s er zijn die ons werk enorm kunnen vertragen. Op de brommers met mijn rugtas met daarin mijn map met daarin informatie over de waterpompen, mijn camera voor opnames, medicamenten voor mezelf voor het geval je weet maar nooit vertrekken we naar de waterpompen. Door dorpen en rijstvelden hobbelend hebben we op de 1^e dag 11 pompen in gebruik kunnen nemen. Een mooi resultaat waar ik tevreden over ben. In de daarop volgende dagen hebben we volgens een strak schema alle pompen in gebruik kunnen nemen. Het in gebruik nemen van de waterpompen is fysiek en mentaal zwaar werk. Maar geweldig om te ervaren dat bij elk pomp de dorpelingen, vrouwen en kinderen die op hun manier hun blijdschap over het beschikken van een schoondrinkwater te tonen. De dorpelingen nodigen ons uit om bij hun in huis (vaak hutten van rieten of klei) bij sommige gaan we wel naar binnen en krijgen we thee of geiten melk aangeboden. Op die manier komen we in gesprek met de lokale bevolking en vinden zij het geweldig dat zij gasten hebben.

Ons systeem is zo dat het overtollig water niet verloren gaat zodat dieren ook drinken. Een geweldige positieve bijkomstigheid is dat door het openen van de vele waterpompen in bepaalde gebieden besmettelijke ziektes die door het drinken van smerig water ontstaat op den duur (vooral onder kinderen) afneemt.

Start bouw school

Na het succesvol afronden van de werkzaamheden rondom de waterpompen is de buurt nu aan het programma om startschot geven voor de bouw van een school. In een dorp in de regio Chittagong aangekomen zie ik bergen hout, zand, grind, staal en een groep mannen bij de bouwlocatie waar de fundering al gegraven is. Al het werk gebeurt hier met de hand en op een primitieve wijze. Er komt geen machine aan te pas. Die zijn er gewoonweg niet. Op de bouwlocatie aangekomen worden we verwelkomd door de regionale en lokale autoriteiten van de overheid. Zij bedanken de donateurs voor deze school en we gaan over tot handeling om de bouwwerkzaamheden formeel te starten. Volgens afspraak wordt de school over 8 maanden na start van de bouw opgeleverd aan onze partnerorganisatie. Ook hier ben ik erg blij mee. Want in dit soort landen zijn voedsel en schoondrinkwater voor mensen de belangrijkste zaken, zaken als onderwijs en gezondheidzorg zijn vaak onderbelicht. Het onderwijs is vooral in de ver afgelegen dorpen heel slecht georganiseerd.

Voedselhulp aan de Rohingya vluchtelingen

Na een succesvolle openingshandeling van de bouw van de school en de opening van 54 waterpompen in diverse dorpen rond Cox’s Bazar vertrekken we na een rust van 2 uur om 22.00 uur in de avond van de 5^e dag in Bangladesh van Chittagong naar Cox’s Bazar. Dat is een afstand van 148 km waar je 5 uur reistijd voor moet uittrekken, weet ik uit mijn eerdere bezoeken aan dit gebied. De wegen zijn heel erg slecht en het is vooral in de nachtelijke uren enorm druk met vrachtwagens die met slakkengang zich voortbewegen. Cox’s Bazar ligt vlak bij het grensgebied van Bangladesch met Myanmar. Op ongeveer 40 kilometer van Cox’s Bazar bevind zich de vluchtelingenkampen van de Rohingya. Als gevolg van de aanhoudende aanslagen, moordpartijen en in brand steken van hun dorpen door de Boeddhistische extremisten in Myanmar zijn in de afgelopen jaren honderdduizenden vrouwen, kinderen en ouderen die behoren tot de Rohingya minderheid onder andere naar Bangladesh gevlucht. Er zijn naar schatting 800 000 vluchtelingen in Bangladesh die volledig afhankelijk zijn van alle vormen van hulp van buitenaf. In de kampen is er structureel behoefte aan schoondrinkwater, voedsel, medicamenten, onderwijs en aan overige basisbehoeften. Het ontbreekt in de kampen aan hygiëne, sanitaire voorzieningen en schoondrinkwater. Er zijn hier en daar in de kampen hutjes van bamboe neergezet waar enkele artsen dagelijks onder onvoorstelbare zware omstandigheden algemene gezondheidscontroles vooral van vrouwen en kinderen uitvoeren. De beperkte aantal artsen die daar actief zijn hebben niet de beschikking over de juiste medicijnen en laat staan de benodigde apparatuur, het gaat er dramatisch en primitief aan toe. Ik vroeg aan een van de artsen wat hij doet als er acute gevallen zijn waarbij de patiënt overgebracht moet worden naar een ziekenhuis. Dichtstbijzijnd ziekenhuis bevindt zich in Cox’s Bazar. Er is een veldziekenhuis maar daar wordt gigantische overuren gedraaid en is het team artsen zwaar overbelast met alle gevolgen van dien. Dus het antwoord van de arts op mijn vraag luidde dat er eerst toestemming van de militaire autoriteiten in het kamp moet komen om de patiënt over te brengen naar een ziekenhuis en dat er ook een persoon moet zijn die lid is van een van de (hulp) organisaties, die moet ook nog eens verklaring moet ondertekenen dat hij/zij de verantwoordelijkheid op zich neemt over de patiënt. Vrouwen en kinderen hebben (in tegenstelling tot de mannen) veel gezondheidsproblemen. Door slechte hygiënische omstandigheden, ondervoeding, te late diagnose en structureel gebrek aan gezondheidszorg nemen de klachten van zieke patiënten toe waardoor het alleen maar erger wordt.

Onze vrachtwagens die volgeladen zijn met grote zakken vol met levensmiddelen zijn rond 10 uur in de ochtend het kamp binnengereden. Onderwijl de vrachtwagens naar de ons aangewezen distributieplek in het kamp rijden maken wij wandeling in het kamp. Ik ben twee keer (2011 en 2013) ook hier in het kamp geweest om voedselprogramma te coördineren. En ben ook twee jaar terug in het conflictgebied waar de Rohinya vandaan zijn gekomen de Rakhine state in Myanmar geweest. Elke keer als ik tussen deze mensen ben voel ik de wanhoop en uitzichtloosheid. In de gesprekken die ik met ze voer komen de verhalen naar buiten. Iedereen heeft zijn eigen dramatische verhaal. Een man die tegenover mij stond draait zich om en laat mij zijn onderrug met twee kogelgaten zien. Tijdens het vluchten uit Myanmar – Rakhinestate moest hij met 97 anderen in een gammele roeiboor de Naf rivier (tussen Myanmar en Bangladesch) oversteken. Nadat zij de wal van de rivier hebben verlaten werden zij beschoten door militairen van Mayanmar. Er zijn toen twee mensen dodelijk geraakt en hij zelf gewond geraakt door twee kogels. Hij vertelt me dat zij erg blij waren veilig de oversteek naar Bangladesh te hebben gemaakt. Het komt vaak voor dat de vluchtelingen bij het benaderen van het kustgebied van Bangladesh beschoten worden door de militairen van Bangladesh.

Deze mensen vragen mij of de wereld überhaupt van hun bestaan af weet, of er mensen op deze aardbol zijn die zich bekommert over hun situatie en hun toekomst? Een moeder dat met haar kinderen in een gammele bamboe hut moet zien te overleven vraagt aan mij waarom ik in hun midden ben als ik toch niets kan betekenen voor situatie. Tijdens het wandelen in het vluchtelingenkamp zie ik kinderen zonder schoenen en zeer schaars kleding met elkaar aan het spelen in de zeer onhygiënische modderbak. Hun haren heeft de kleur van modder en zijn stijf/stug van smerigheid. Hun speelgoed is een takje met aan de beide kanten ingestoken dopjes van waterflessen. Ik probeer het beeld te relativeren met een glimlach tegen Hassan die met ons door het kamp loopt te vertellen dat kinderen onder elk omstandigheid toch een manier vinden om zich te vermaken.

Mensen in het kamp stellen mij vragen die hoeveel ervaring je in dit soort werk ook hebt niet kunt beantwoorden. Ik voel leegte en schuldgevoel in mij opkomen. De vragen van mensen boren als pijl dwars door me hart. Ik heb geen antwoord op hun vragen, ik word wanhopig, val stil en weet absoluut niet hoe ik mij hier uit moet redden. Ik keer mij de rug naar ze toe en loop verder met een enorm schuldgevoel. Dit zijn zeldzame situaties waarbij ik de veroorzakers van conflicten waardoor inmiddels miljoenen onschuldige burgers die de voor hun veilige gebieden moeten verlaten, van alles nog wat wens…

De honderdduizenden vluchtelingen in deze kampen zijn volledig afhankelijk van voedsel van buitenaf en er zijn (gering aantal) hulporganisaties die deze mensen voorziet van de noodzakelijke basis hulp. Dit vluchtelingenkamp behoort momenteel tot de grootste opvanglocatie ter wereld.

Aangekomen in de kamp melden we ons meteen bij de militaire autoriteiten die zorgdragen voor een evenredig verspreiding van de binnen gebrachte goederen. De bestuurder van onze lokale organisatie heeft de nodige voorbereidingswerkzaamheden getroffen waardoor we snel geholpen worden. Het is inmiddels 12 uur en het is warm de zon schijnt volop. Mensen die in aanmerking komen voor een voedselpakket hebben zich inmiddels al verzameld. De militairen helpen mee om het proces van het uitdelen van de voedselpakketten in goede banen te leiden. Hier ben ik erg blij mee wan dit zorg dat het algehele proces ordelijk verloopt. In de aangewezen plekken hebben de honderden vrouwen, mannen en kinderen zich al verzameld. Ik loop tussen hen en maak graag een praatje met ze. Ze zijn erg vriendelijk en steken vooral de mannen hun hand naar me uit en willen hun verhaal kwijt. Vrouwen zijn terughoudend en wachten rustig in de rij af tot het uitdelen van de voedselpekketen begint. Ik vraag de militairen om de massa mensen in rijen te brengen en daarna te starten met het uitdelen van de voedselpakketten. Wij hebben met een aantal militairen ons onder een afdakje gepassioneerd en roepen de mensen in groepen van 10 om naar ons te komen om pakketten op te halen. Het algehele proces verloopt boven verwachting soepeltjes, ik ben erg blij met de hulp van de militairen.

Na het uitdelen van het voedsel hebben de vrachtwagen het kamgebied verlaten. Ook wij moeten voor 18.00 uur het kampgebied moeten verlaten. Dit is regel die streng gehandhaafd word. Rond 17.30 uur zijn wij klaar en nemen afscheid van de militairen en de voorlieden van de Rohingya in het kamp. Met gemengde gevoelens verlaten wij het kampgebied. Ik ga naar mijn wereld waar ik niets te kort kom en zij die elke dag moeten strijden voor hun voedsel blijven achter. Het is erg stil in de jeep. Ik kijkuit het raam van de jeep met pijn in mijn hart en vraag me af waarom mensen zo wreed en meedogenloos zijn waardoor miljoenen onschuldige mensen onder zware omstandigheden elke dag weer moeten strijden voor voedsel en schoondrinkwater? Daar heb je hem weer; de emoties en de brok in mijn keel.

Wij kijken terug op een succesvolle afronding van onze werkzaamheden in Bangladesh. Laatste dag gebruik ik om samen de partnerorganisatie de documenten van onze projecten door te nemen. Wij  beginnen aan onze vervolg reis naar Sri Lanka.

Sri Lanka

Onze organisatie heeft in Sri Lanka 22 dorpen voorzien van schoondrinkwater voorziening. Per watervoorziening zijn 20 kranen waar drinkwater uit komt. Door het openen van dit soort watervoorzieningen bestrijden we besmettelijke ziektes die (vooral) kinderen oplopen omdat ze water uit smerige beekjes drinken, zich zelf en hun kleren daarin wassen. De dorpen waar de 22 watervoorzieningen zijn gerealiseerd liggen ver uit elkaar en zijn op 8 uur afstand vanaf de hoofdstad Colombo.

Na een intensieve periode in Bangladesh gaf Sri Lanka een zekere rust. De wegen van en naar de dorpen zijn goed begaanbaar en ik heb lekker door kunnen werken omdat de lokale organisatie de benodigde voorbereidingen goed had geregeld. Dit helpt enorm. Hoewel Sri Lanka geen land is waar ontwikkelingshulp nodig is zijn er in de ver gelegen gebieden waar sprake is van zichtbare armoede. Oderwijs is er een probleem, schoolgebouwen zijn veelal enorm verouderd en lekken erg, schoondrinkwater is er een probleem. Na de afronding van onze werkzaamheden in Sri Lanka krijgen wij laatste avond bezoek van gemeentebestuurders. Wij raken in een heel interessante gesprek over besturen, dienstverlening enz.. Zij vragen aan mij hoe ik hun stand en dorpen heb ervaren en of ik ze adviezen wil geven. Dit heb ik gedaan. Na vertrek van ons bezoek vertrekken wij dezelfde avond naar Colombo. Volgende dag om 21.30 uur is onze vlucht naar Turkije. De reis naar Colombo duurt bijna 6 uur. We komen onderweg kuddes olifanten tegen, ook zie ik hier en daar in kleine groepen aapjes. Aangekomen in Colombo parkeren we de auto en maken wandeling in de stad. Colombo is een drukke stad. We hebben geen tijd om uitgebreid de stad te zien. We bezoeken theehandelaren en kopen Ceylon thee. Mijn vaste gewoonte  is dat ik ruimschoots voor vluchttijd in het vliegveld wil zijn omdat ik  vervelende verassingen wil voorkomen waardoor ik mijn vlucht mis. Aangekomen op het vliegveld nemen wij afscheid van de leden van de lokale organisatie. Na de verplichte controles nemen wij plaats in het vliegveld. Ik kijk terug op een zeer intensieve maar succesvolle werkzaamheden in beide landen.

Turkije

5.30 uur lokale tijd land het toestel na een lange vlucht in Istanbul-Turkije. Onze volgende binnenlandse vlucht naar Samsun is om 14.20 uur lokale tijd. Ik verveel me niet, kan me prima vermaken. Ik benut de tijd met het schrijven van mijn ervaringen en bekijk het vele beeldmateriaal die ik heb gemaakt van mijn reis. Schrijven geeft rust, en dat is prettig. Ik voel absoluut geen vermoeidheid, ben opperst fit.

Tijdens wereld gehandicapten dag op 3 december zijn de 80 scootmobielen aan gehandicapten die ver onder de armoede grens leven scootmobiels geschonken.

Op het vliegveld van Samsun wordt ik opgepikt en we rijden naar Samsun. Samsun ligt aan de Zwarte zeekust.

Ik ben erg tevreden over de werkzaamheden in de drielanden die heb aangedaan. Dat die zonder problemen en ongelukken is verlopen. Veel gereisd en vele vlieguren gemaakt.

Selami Yuksel

Januari 2019

Wij danken onze donateurs voor hun gulle giften waarmee we dit soort projecten voor de vluchtelingen kunnen realiseren.