Menselijke migratie van het ene oord naar het andere om een nieuw leefgebied te creëren is een onmiskenbaar menselijk fenomeen in de geschiedenis. Aan het begin van de mensheid was dit voornamelijk bedoeld om bestaansmiddelen te verkrijgen. Later zijn soortgelijke volksverhuizingen ook voortgezet om een veilige habitat te creëren.

Het vestigen op permanente gebieden werd een onderdeel van de wooncultuur, adat mensen zich begonnen te vestigen en in gemeenschappen begonnen te leven. Naarmate permanente verblijven en verspreiding van het handel cultuur toenamen, werden habitatten uitgebreid waardoor uiteindelijk stadsstructuren ontstonden. De stadsstructuur heeft ervoor gezorgd dat gemeenschappen langduriger verbleven in hun huidige gebieden. Met de toename van deze structuren begon de vorming en ontwikkeling van de eerste naties. Al deze ontwikkelingen hebben ernaar geleid dat ook tussen naties een uitwisseling van machtsvertoon begon, voornamelijk in de vorm van oorlogen. Als gevolg daarvan hebben veel mensen hun levens verloren en werden zij gedwongen om hun voorheen veilige leefgebieden te verlaten. 

De eerste mensen onderhielden hun levensbestaan door te jagen en verzamelen, waardoor het nomaden stijl rondtrekken een normaal aspect was van hun leven. Hierdoor wordt doorgaans niet gesproken over vluchten. Echter, nadat natiestaten en verschillende rijken zich ontwikkelden, werden migranten van buitenaf geplaatst in de positie van vluchteling. Niet alleen oorlogen en conflicten, maar ook natuurcatastrofes hebben ertoe geleid dat verschillende volkeren als gedwongen migranten hun levensgebieden hebben moeten verlaten. Als gevolg van deze migraties hebben zij in hun nieuwe veilige bestemmingen de status van vluchteling gekregen.

Wat de redenen ook zijn, migratie van het ene oord naar het andere is altijd onderdeel geweest van de mensgeschiedenis; waardoor er ook vluchtelingengroepen zijn ontstaan. Interessant genoeg is momenteel de vluchtelingencrisis nog steeds een van de grootste problemen die zich op de aarde voordoet.

De redenen voor migratie, waarbij men het huidige leefgebied verlaat om een beter en veiliger bestaan elders voort te zetten en waardoor men de status van vluchteling verkrijgt, komt voort uit de volgende redenen:

• Migratie naar een veiliger oord ten gevolge van door externe factoren veroorzaakte conflicten,
• Migratie naar een veiliger oord ten gevolge van interne conflicten;
• Migratie naar een veiliger oord ten gevolge van politieke druk en onderdrukkende regeringsvormen;
• Migratie naar een economisch stabieler oord ten gevolge van instabiele leefomstandigheden;
• Migratie naar een vrijer land om religieuze en culturele overtuigingen vrij te belijden;

De gebieden die doorgaans migranten ontvangen vertonen onderling verschillen, desondanks delen deze gebieden de volgende eigenschappen met elkaar:

• Het zijn veilige regio’s;
• De leefomstandigheden zijn beter;
• De regio’s zijn niet ver verwijderd van de oorspronkelijke migratieoorden;
• Men kan in deze regio’s het leven in alle vrijheid voortzetten.

Met dit in gedachten is het verklaarbaar waarom momenteel bepaalde gebieden vluchtelingen ontvangen, terwijl uit bepaalde gebieden veel mensen noodgedwongen vertrekken als vluchteling. Oorlogen zijn nauwelijks te voorspellen, waardoor wereldwijd migratie zo een beetje overal voorkomt. Hetzelfde geldt voor natuurcatastrofes, bijzonder en onvoorspelbaar in aard, waardoor ook hierdoor doorgaans in verschillende delen van de wereld mensen hun leefgebieden moeten vluchten. Echter valt het op dat tegenwoordig bepaalde regio’s en landen uitsteken in het opvangen van vluchtelingen, terwijl bepaalde anderen uitsteken als vluchtgebieden.

In de afgelopen jaren kan men het Midden-Oosten aanwijzen als een van deze regio’s, gezien de vele conflicten en oorlogen die zich in deze regio voordoen. Bovendien is ook Afrika, als continent waar veel natuurcatastrofes en interne conflicten voorkomen, een van de grootste gebieden waar vluchtelingen vandaan komen. Mensen die naar een veilig oord vluchten wegens oorlogen of natuurcatastrofes, zoeken de vlucht doorgaans in dichtstbijzijnde (buur)landen. Sommige kiezen ervoor om verder te reizen, in gebieden waar ze betere leefomstandigheden zullen treffen.

Vanuit dit perspectief vinden veel vluchtelingen uit het Midden-Oosten een veilig oord in Turkije. Hierdoor is Turkije wereldwijd een van de weinige landen die de meeste vluchtelingen opvangt. In Afrika, waar veel natuurcatastrofes en interne conflicten zich veelal voordoen, zijn mensen gedwongen om te vluchten naar dichtstbijzijnde buurlanden. In contrast tot Turkije zijn de economische en sociale omstandigheden in deze landen veelal veel slechter, dermate dat mensen het leven ook daar onder onveilige omstandigheden moeten voortzetten, waardoor hun positie als vluchteling vele malen erger is.

In bijna elke land in Afrika bevinden zich vluchtelingen uit buurlanden. De situatie is niet altijd zo slecht dat er grote oorlogen of interne conflicten, of grote natuurcatastrofes bevinden in deze landen. Echter, op regionaal gebied komen deze problemen vaker voor waardoor vooral mensen uit bepaalde gebieden genoodzaakt zijn om hun levensgebieden te verlaten. Het komt zelfs zo vaak voor dat mensen in bepaalde gebieden, wegens de genoemde redenen, hun vlucht – gedwongen – in de dichtstbijzijnde buurland vinden.

Een van de landen in Afrika met de meeste vluchtelingen is Tsjaad. Tsjaad, met een totale oppervlakte van 1.3 miljoen vierkante meter en een populatie van 18 miljoen is een van de grootste landen in Sub-Sahara. Wegens de grote oppervlakte en ligging van het land met buurlanden waarin veel interne conflicten en natuurcatastrofes voorkomen, is Tsjaad een groot bestemmingsoord voor veel vluchtelingen. Bovendien vindt er tussen de verschillende regio’s in het land een continue voortdurende vluchtelingenstroom plaats. Zodoende is er binnen het land continue in- en uitwisseling van zowel lokale als buitenlandse vluchtelingen te observeren.

Na de interne oorlog in de Centraal-Afrikaanse Republiek in 2013 zijn er veel mensen gevlucht naar buurland Tsjaad. Bovendien zijn er momenteel nog steeds grote vluchtelingstromen vanuit buurland Soedan, waar sinds lange tijd interne conflicten voortduren. Daarnaast ontvangen ook buurlanden Niger, Kameroen en Nigeria veel vluchtelingen. In 2021 ontstond een conflict tussen christenen en moslims in de stad Kousséri, in het noorden van Kameroen grenzend aan Tsjaad, Naar aanleiding van dit conflict zijn meer dan 600 families ontheemd geraakt en hebben moeten vluchten naar de hoofdstad van Tsjaad, Ndjamena, en omstreken.

Wegens de economische instabiliteit faalt Tsjaad erin om deze vluchtelingen nieuwe kansen te bieden, waaronder een veilig onderdak. Tsjaad is een van de armste landen ter wereld en ontvangt niet tot nauwelijks steun of middelen van internationale organisaties en rijke landen om deze mensen op te vangen. Zodoende verkeren de vluchtelingen in dit land onder ernstige omstandigheden.

Hieronder de vluchtelingen cijfers van september 2022 uitgereikt door het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR) en ministerie van Tsjaad:

IHHNL realiseert al jaren diverse projecten in Tsjaad in het kader van voedsel, onderwijs, gezondheid, water, wees, sociale ondersteuning, landbouw en veeteelt projecten. Naast dat de lokale bevolking profiteert van deze projecten, voeren we regelmatig ook diverse projecten voor de vluchtelingen in het land. In dit kader hebben we in recente tijd in het oosten van Tsjaad in de regio Abéché aan 1000 families voedselpakketten met daarin basis voedingsmiddelen zoals rijst, meel, olie en suiker gedistribueerd.

De onderstaande redenen en oorzaken geven een beeld van de vluchtelingenstroom in Tsjaad in recente jaren:

• De Tsjaadbekken, tevens de grootste bekken van Afrika, met centrum het Tsjaadmeer is een regio waar meer dan 30 miljoen mensen wonen en strekt zich uit in onder andere Nigeria, Tsjaad, Kameroen en Niger. De klimaatveranderingen van recente jaren heeft deze regio groots beïnvloedt, zodanig dat de capaciteit van het meer in de afgelopen 50 jaar tot 17 malen is gekrompen. Hierdoor zijn veel mensen gedwongen om uit hun eigen landen te vertrekken en elders te vestigen. Bovendien heeft Boko Haram sinds 2014 zijn activiteiten in de regio uitgebreid, waardoor mensen uit levensgevaar ook gedwongen zijn om in buurlanden of andere regio’s in eigen land te vertrekken. Mensen die van de Tsjaadbekken naar hoofdstad Ndjamena en omstreken vertrekken, zetten het leven onder zware omstandigheden voort.
• Door de hevige regenbuien in 2022 zijn de meren Logon en Chari overlopen, waardoor omstreken dorpen zijn overstroomd. Ook hierdoor zijn veel mensen gedwongen te vluchten.
• De bewoners van centraal Tsjaad, een regio waar woestijnklimaat heerst, zijn voornamelijk bezig met geiten en kamelen fokkerij. In het jaar 2021 woedde een groot virus, waaraan duizenden kamelen aan zijn dood gegaan. Als gevolg daarvan werden meer dan 300 families beïnvloed, waarop ze gedwongen naar Ndjamena zijn gevlucht met hoop op een beter bestaan.

Het totaal aantal inheemse vluchtelingen bedraagt 381 duizend. Dit getal bedraagt een groot aandeel van de totale bevolking in Tsjaad.

Naar aanleiding van verscheidene analyses van IHHNL- vrijwilligers valt te concluderen dat de grootste behoeften van de vluchtelingen in Tsjaad als volgt opgesomd kunnen worden:

• Onderdakproblemen: Deze mensen zetten het leven voort in primitieve strohuizen, gemaakt van gras, afval en lappen stof.
• Voedingsproblemen: De vluchtelingen in Tsjaad hebben nauwelijks toegang tot voedsel. Bovendien zijn de meeste mensen ondervoed. Ze zetten het leven voort van basismiddelen die door hulporganisaties worden uitgereikt. Echter is dit niet voldoende om hun gezond te houden.
• Veiligheidsproblemen: Vluchtelingen in dit land leven voornamelijk in openbare en niet veilige omgeving en zijn blootgesteld aan gevaar van natuurlijke en overige bedreigingen.
• Gezondheidsproblemen: Vluchtelingen in dit land hebben op geen enkele manier toegang tot medische instanties en medische diensten. Vluchtelingen die ziek zijn of zorg nodig hebben zijn overgelaten aan hun lot en wachten de dood af.
• Onderwijsproblemen: Vluchtelingen in dit land hebben op geen enkele manier toegang tot onderwijsinstanties en onderwijsmiddelen, en zijn beroofd van hun onderwijsrecht.

Hulp die IHHNL in Tsjaad realiseert:

• Voedselprojecten, om de vluchtelingen in dit land, voornamelijk in bepaalde regio’s, te voorzien van voedselhulp;
• Sociale ondersteuningsprojecten, om de vluchtelingen uit de Centraal-Afrikaanse Republiek te voorzien van sociale ondersteuning, zoals beroepsopleidingen. In dit kader hebben succesvolle cursisten een naaimachine ontvangen;
• Gezondheidsprojecten, om de vluchtelingen die naar Ndjamena gevlucht waren, wegens de virusplaag die hun kamelen en daarmee hun inkomen heeft verwoest, te voorzien van gezondheidscontroles en medicijnen.

Tussen de jaren 2017-2022 hebben we met een totaalbudget van € 5.657.812,- verschillende humanitaire projecten in Tsjaad gerealiseerd. Zodoende hebben van deze projecten in totaal 1.3 miljoen vluchtelingen en behoeftigen geprofiteerd.

Tsjaad Vluchtellingenrapport PDF